Açıklama: Aşağıdaki atasözlerinin büyük çoğunluğunu köyde veya yakın çevremde insanlar konuşurlarken yazdım. Bazılarının atasözü kategorisine girip girmediği konusunda kararsız kaldım. Bu nedenle deyimler bölümünde atasözü olan, atasözleri kısmında da deyim olan sözler olabilir. Sanırım bunun tashihini de ilgili araştırmacılar yapacaktır.
გელი რომ დაბერებულა ცხვარს ბურჩქვა დუწყიია
Geli rom daberebula, tshvars burçkva dutzkiya
Kurt yaşlanınca, koyun onunla dalga geçmeye başlamış.
გელი რომ დაბერებულა, ცხვარს დუტაკებია
Geli rom daberebula, tshvars dutakebya.
Kurt yaşlanınca koyun boynuzlamış.
გველი დატიალდება მოტიალდება კიდონ მის სახლში უკან მოვა
Gveli datyaldeba motyaldeba kidon mis sahlşi ukan mova
Yılan döner dolaşır yine kendi evine geri gelir.
სხვას მოტანილით საჭმელი არ იქნება. ისის დროში არ იქნება
Shvas motanilit sacmeli ar ikneba, İsis droşi ar ikneba.
Başkasının getirdiğiyle yemek olmaz. Olsa da o da vaktinde olmaz.
იყბალიან ქალი მუკტება. უიყბალიან ცხენი მუკცება
İkbalyan kali mukteba, u ikbalyan tsheni mukteba.
Şanslı adamın karısı ölür, şansız adamın atı ölür.
ტურას მე რომ მოვკტები საქათმეს კუთხეს თავი დიმიდევთ ვო უთქმიია
Turas, me rom movktebi sakatmes kuthes tavi dimidevt vo utkmiya.
Çakal ölürsem kafamı kümes tarafı koyun demiş.
შენ არქშიია ზექერიია რომ მეგემშოს ჰელვა გიგიხთება ცივი ჭადი
Şen arkşiya Zekeriya, rom megemşos helva gigihteba tsivi cadi.
Sen acıkmamışsın Zekeriya, eğer acıksan soğuk mısır ekmeği helva gelir (olur) sana.
ჩაჩნო შავ ყორანი არ გათეთთრება
Çaçno, şav korani ar gatettreba.
Fırçalasan da siyah karga beyazlamaz.
ძაღლმა არს მან შიჭამა არს სხვას აჭამა
Dzağlma ars man şicama ars shvas acama.
Köpek ne kendi yedi ne başkasına yedirdi.
ძაღლს ძაღლის კიბილი არაწყენს
Dzağls, dzağlis kibili ar atzkens.
Köpeğe başka köpeğin dişi zarar vermez.
ყორანი გაღმაში გევდოდე თეთრ კვერცხ დავდეფ ვო უთქმიია, გაღმა გესულა კვერცხი დუდიია, კიდე შავი ყოფილა
Korani gağmaşi gevdode tetr kvertsh davdep vo utkmiya. Gağma gesula kvertshi dudiya, kide şavi kopila.
Karga karşıya geçebilsem beyaz yumurta bırakırım demiş.
ძემ გადმეიარა ნენეს ტრაკში ხებერი არაქ
Dzem gadmeyara nenes trakşi heberi arak.
Süt taştı nenenin haberi yok.
ამოსულ ბზეს დილაზე დეტყობა
Amosul bzes dilaze detkoba.
Doğacak güneş sabahtan belli olur.
დათვ ბოკრები (ბარტყები) მოწრიია წტე წყალი ვერ უსმიია
Datv bokrebi (bartkebi) motzriya, tzte tzkali ver usmiya.
Ayı çocuklarını büyütmüş duru su içmeye vakti olmamış.
ღმერთ რაცხა ემეტება იმას მოქცემს
Ğmert ratsha emeteba imas moktsems.
Allah sana ne kadar isterse o kadar verir.
ღორი რომ ყანაში შევა მუცელის გაძღომამდი ჭამს
Ğori rom kanaşi şeva, mutselis gadzğomamdi cams.
Domuz tarlaya girince karnı doyana kadar yer.
ჟდის ღოღობი უმძრევს ქორი
Jdis ğoğobi umdzrev kori.
Kuş oturur, atmaca onu izler.
ადე ზექერიავ მეიხედე მიმეიხედე (გეიხედე) გარში რამბავიია
Ade Zekeryav meyhede mimeyhede, (geyhede) garşi Rambaviya.
Kalk Zekeriya dışarı bak ne var ne yok.
ერთი გერი შვიდ გელზე ბეთიია
Erti geri şvid gelze betiya.
Üvey evlat yedi kurttan kötüdür.
შვიდი გელი მესხრიკებოდა ტურას მე მიკიტინებდა
Şvidi geli meshrikeboda turas me mikitinebda.
Yedi kurt peşime düşmüştü, çakalda benimle uğraşıyordu.
დედაბერ საქმე დალევია შალვარი უნგრიია შუკერია
Dedaber sakme dalevya, şalvari ungriya şukerya.
Kocakarı işini bitirmiş şalvarını sökmüş dikmiş.
ტყეში ხიიები ბევრი თუ იქნება, იქ გელი ვერ გეიარს
Tkeşi hiyebi bevri tu ikneba, ik geli ver geyars.
Ormanda ağaç çok olursa kurt orada gezemez
გელი რომ დაბერდება, ძაღლის სათამაში გახთება.
Geli rom daberdeba, dzahlis satamaşi gahteba.
Kurt yaşlanınca köpeğin oyuncağı olur.
დუნია იქცევა, ეშმაკი (შეითანი) ფარხულობს
Dunya iktseva, Eşmaki (Şeytani) parhulops.
Dünya yıkılıyormuş, Şeytan oynuyormuş.
დელს ჭკვა არ ექნება, ბუცუცსას ხარი
Dels ckva ar ekneba, butsutssas hari.
Delinin aklı olmaz, avanağın öküzü.
კაცი შინ ზის, მისთავ წისქვილში ლაპარიკობენ
Katsi şin zis, mistav tziskvilşi laparikoben.
Adam evde oturur, kendisi değirmende konuşulur.
ქვა ქვაზე მიგორდება
Kva kvaze migordeba
Taş taşa yuvarlanır.
კატამ კუდზე დასაქმა
Katam kudze dasakma.
Kedi kuyruğuna iş buyurdu.
შიერი ფუში (მუცელი) მალე გაძღება, თვალი არა.
Şiyeri puşi (mutseli) male gadzğeba, tvali ara.
Aç karın çabuk doyar, aç göz doymaz.
ატეხვას თავი გატეხვა აქ
Atehvas tavi gatehva ak.
Azıtmak kafa(sının) kırılmasına sebep olur.
ბერი ხარის ქას ხნის
Beri haris kas hnis.
Yaşlı öküzün boynuzu da tarla sürer. (Tecrübe önemlidir.)
წყალ წაღებულ ხავს (ფხავს) ეკიდება
Tzkal tzağebul havs (phavs) ekideba
Suyun götürdüğü yosuna tutunmaya çalışır.
ხორგი ხორგ მიიედება
Horgi horg miyedeba
Taş yığını taş yığınına yaslanır.
ზორით მოყვანული ძაღლი არ დაყეფს
Zorit mokvanuli dzağli ar dakeps
Zorla (kapıya) getirilen köpek havlamaz.
ვირ ყურ ხევენ ე რა ეხახუნება (ეხატუნება ამბობს) ამბობს ვო უთქმიია
Vir kur heven e ra ehahuneba (ehatuneba ambobs) vo utkmiya
Eşeğin kulağını testere ile kesiyorlarmış, bu ne sesi diyormuş.
სხვას ცხენზე რომ შეჟდები, სოფლის შვაში ჩამოხვალ
Shvas tshenze rom şejdebi, soplis şvaşi çamohval
Başkasının atına binersen, köyün ortasında inersin.
შეშლილ ინსან ქოთანში ჩუკვია
Şeşlil insan kotanşi çukviya.
Şaşıran insan küpe osurur.
დუნიია იქცევა ვოდა, ჭაყელიას თვალები დუქორია
Dunya iktseva voda, cakelyas tvalebi dukorya.
Dünya yıkılıyor diye solucan gözlerini kör etmiş.(Dünya yıkılıyor sanarak her şeyin sonu geldi diye gözlerini kör olmasını istemiş.)
თვალი გულის სარკე არი
Tvali gulis sarke ari.
Göz kalbin aynasıdır.
უკბენელი ძაღლი არ იქნება. წრეხლი გუქნებელი ვირი (ცხენი) არ იქნება
Ukbeneli dzağli ar ikneba, tzrehli guknebeli viri (tsheni) ar ikneba.
Isırmayan köpek olmaz, tekme atmayan at olmaz.
ლეხთზე რომ მიარტყამ ტავ, მაშინ ჭკვა მოგივა თავში
Lehtze rom miyartkam tav, maşin ckva mogiva tavşi.
Lahit tahtasına vurunca kafayı, o zaman aklın başına gelir. (İş işten geçince)
გოგო ბერდებოდა ბეთს ელოდა
Gogo berdeboda, bets eloda.
Kız yaşlanıyor, hala muradına ulaşacağını zannediyor. (Zaman geçiyor, o hala hayal kuruyor.)
აზრაილი ცხვარს ყარში სიკტილი არი ვო უთქმია, ცხვარს ბალახის ჭამა გუგდია
Azraili tshvars kurşi siktili ari vo utkmiyada, tshvars balahis cama gugdiya.
Azrail koyunun kulağına ölüm var demiş, koyun ot yemeyi bırakmış.
მელას მუკითხიიან ქათამ ჭამ: მელას გუცინია
Melas mukithiyan katam cam ? melas gutsinya.
Tilkiye sormuşlar tavuk yer misin diye. Tilki gülmüş.
ძაღლი რომ ვერ დაყეფს, გელ კალოზე მეიყვანს
Dzağli rom ver dakeps, gel kaloze meykvans.
Çökemeyen köpek, kurdu kapıya getirir.
ინსანი ჯუვალში რომ ფეხ ჩადებს უკან არ დეიხედავს (ჯუვალში რომ ფეხი ჩადვეს ახლა არს მიყურებენ)
İnsani cuvalşi rom peh çadebs ukan ar deyhedavs. (Cuvalşi rom pehi çadves ahla ars mikureben)
İnsanoğlu çuvalın içine ayağını sokunca dönüp ardına bakmaz
გველი გველ იშოვნის
Gveli gvel işovnis
Yılan yılan doğurur. (Yılandan yılan doğar.)
შიმშილ კათუღი არ უნდა, რომ მოგეძინება, ჯირში ბალიში არ უნდა
Şimşil katuği ar unda, rom mogedzineba, cirşi balişi arunda
Açlık katık istemez. (Aç olan ne bulursa yer.) Ne zaman uykun gelir, yerde yastık istemez.
ათჯელ დაზომე და ერთჯელ გაჭარე
Atcel dazome da ertcel gacare.
On kere ölç bir kere kes.
ქალამანი ძაღლის მოპარული კაცი, ძაღლს; ძაღლო! შენ ქალამანი მომპარე იმას ვერ ჩეიცვამ, მე კიდე ქალამან ევღებ და ჩევცვამ ვო ითქმიია.
Kalamani dzağlis moparuli katsi dzağls; dzağlo! Şen kalamani mompare imas verçeytsvam, me kide kalaman evğeb da çevtsvam vo utkmiya.
Çarığını köpek çalan adam köpeğe; Köpek! sen çarığımı çaldın ama giyemezsin, ben yine çarık alır giyerim demiş.
მსხალის კარქ. დათვი შიჭამს
Shalis kark datvi şicams.
Armudun iyisini ayı yer. (İyi kızı, kötü adam alır anlamında kullanılıyor.)
ჯინჭარიდან ჯინჭარი ამვა (ჯინჭარი გადაჭრი ჯინჭარი ამვა)
Cincaridan cincari amva. (Cincari gadacri cincari amva)
Isırgandan ısırgan biter. Isırganı kesersin ısırgan biter.
რაცხას რომ დათესავ ის ამვა
Ratshas rom datesav is amva.
Ne ekersen o biter
შენ სხვას თუ ილაპარიკეპ სხვს შენ თავ ილაპარიკეპს
Şen shvas tu ilaparikep, shvas şen tav ilaparikeps.
Sen başkasını konuşursan, başkası da seni konuşur.
დუპაიჭველი (დუ პადიჭნელი) მოსლული, უბალიშო დაჟდება
Dupaycveli (du padicneli) mosluli, ubalişo dajdeba.
Davetsiz gelen misafir mindersiz oturur.
როიცხა რომ და კვერცხევ ტავ, მაშინ ისაქმებ
Roytsha rom da gvertsheb tav, maşin isakmeb.
Ne zaman zora düşersin, o zaman çalışırsın. (Bu bir işi vaktinde yapmayan birinin iş işten geçtikten sonra çalışmasını ifade için kullanılır.) (Roytsha rom dagvertshes tavi ahla sakmoben)
სოფელივ ვნახე უძაღლო, შიან ვიიარები უგარგნო
Sopeliv vnahe u dzağlo, şyan viyarebi u gargno.
Köy buldum köpeksiz, içinde dolaşıyorum değneksiz.
ხე გულიდან, კაცი სიტყვიდან გეიგნება
He gulidan, katsi sitkvidan geygneba.
Ağaç özünden, adam sözünden belli olur.
წისქვილში პუწაი რომ ბევრი სიმინდის მარცვალი ჩაყრა, წისქვილი დადგება
Tzikvilşi putzay bevri simindis martsvali rom çakra, tziskvili dadgeba.
Değirmene biraz fazla mısır tanesi akıtırsan değirmen durur. (her şeyin bir ölçüsü vardır.)
კატა მოძორზე აცტომია, ფუი რა ძალვან ყარს ვო უთქმია
Kata modzorze ver atstomya, puy ra dzalvan kars vo utkmiya.
Kedi ciğere yetişemiş, ni pis kokuyor demiş.
იმ დუნიაიდან ვინმე თავ მოტეხილი არ მოვდა
İm dunyaydan vinmem tav motehili ar movda.
Öbür dünyadan kimse kafası kırık gelmedi.
ბიჭი კაი იყოს, ხეს ჯირში სახლი იყოს
Bici kay ikos, Hes cirşi sahli ikos.
Oğlan iyi olsun da, ağaç dibinde evi olsun.
ღელეში წაკინტრებულან და ქვა (ჭალიკვა) ვერ უნახჟან
Ğeleşi tzakintrulan da kva (calikva) ver unahyan.
Irmakta kavga etmişler de, taş bulamamışlar.
ძაღლ ქალამანი შუჭამია (მუპარია), უქალამანო (ნაცვეთაზე) დარჩენილა (დარჩენია)
Dzağl kalamani şucamya (muparya) , ukalamano ( natsvetaze) darçenila (darçenya).
Köpek çarık yemiş, çarıksız kalmış. (eskisine kalmış.)
კატას ნიიორი არ უკატრიია
Katas niyori ar ukatriya.
Kedi sarımsağı beğenmemiş.
შიერის თვალი ნალიაზე იქნება
Şyeris tvali nalyaze ikneba.
Açın gözü ambarda olur.
შიერ თვალიანი სხვას ნალიას შეხედავს
Şyer tvalyani shvas nalyas şehedavs.
Aç gözlü olan başkasının ambarına bakar.
წისქვილში რომ შეხვალ უფქვილო ვერ გამოხვალ
Tziskvilşi rom şehval upkvilo ver gamohval.
Değirmene giren unsuz çıkmaz. (üzerine un mutlaka bulaşır.)
დედა შვილისთინ, შვილი მის თავისთინ
Deda şvilistin, şvili mis tavistin.
Anne oğlu için, oğul kendi için.
სოფლის ქვედა კუთხეს ტყვილი (არი) იქნება ვთიქვი. ზედა კუთხეს მოველი (ამველი) მეს დევჯერე
Soplis kveda kuthes tkvili ikneba vtkvi, zeda kuthes moveli (amveli) mes devcere.
Köyün alt başında yalandır dedim. Üst başına geldim bende inandım.
სხვას საქმით შენი საქმე არ გაკეთთება
Shvis sakmit şeni sakme ar gaketteba.
Başkasının çalışmasıyla senin işin olmaz.
რაცხამდონი საბანი გაქ იმდონი გაწვედე ფეხები
Ratshamdoni sabani gak, imdoni gatzvede pehebi
Ne kadar yorganın varsa o kadar uzat ayaklarını (Ayağını yorganına göre uzat)
ძროხა გადავარდნილა, ვირ ყლოყინია: რატონ ყლოყინობ ვო უთქმიიან, მედა ამატანიონნა ვო უათქმიია
Dzroha gadavardnila, vir uklokinya, raton klokinob vo utkmiyan, meda amatanyonna vo utkmiya.
İnek uçuruma düşmüş, eşek anırmış. Niye anırıyorsun diye sormuşlar, bana taşıtacaklar demiş.
დვანდელი საქმე ხვალზე არ და შაგდო
Dğevandeli sakme hvalze ar da şagdo.
Bugünün işini yarına bırakmayacaksın.
შიერი ძაღლი კალოს არ დაცავს
Şyeri dzağli kalos ar datsavs.
Aç köpek avluyu beklemez.
გველი დატიალდება მოტიალდება მის სახლში გაწორდება
Gveli datyaldeba motyaldeba mis sahlşi gatzordeba.
Yılan döner dolaşır kendi evinde düzelir.
ვარდი უეკლოდ არ იქნება
Vardi ueklod ar ikneba.
Gül dikensiz olmaz.
მოღალული ცხენს ქერი (რათუნდა) არ უნდა
Moğaluli tshens keri (ratunda) arunda.
Yorgun at arpa istemez. (Yorgun at arpayı ne yapsın)
დიდ სიცილს დიდი ტირილი ექნება
Did sitsils didi trili ekneba.
Büyük gülmenin büyük ağlaması olur.
ვიყავ შენ დროს. მოხვალ ჩემ დროს (გენჯი ვიყავ შენსავენ, დაბერდები ჩემსავენ)
Vikav şen dros, mohval çem dros. (Genci vikav şensaven, daberdebi çem saven)
Gençtim senin gibi, yaşlanırsın benim gibi.
გზა გძელი იყოს იმას ბოლო იქნება
Gza gdzelis ikos imas bolo ikneba. (Gza gdzeli ikneba, imas bolo ekneba)
Yol uzun olsada sonu vardır. (Sonu, bitiş noktası vardır)
ხარს ძროხისთან უთხრობია: იალი ჭამე! ძროხას რატონ ვო მუკითხია – ხარმა ძროხას გიგიბანნა ვო ოთქმიია – ძროხამას. ვინდა გუბანნა იმას ეტყობა ვო უთქმიია
Hars dzrohistin uthrobya, yali came. Dzrohas raton vo mukithiya. Harma dzrohas; gigibanna vo utkmiya. Dzrohamas, vinda gubanna imas etkoba vo utkmiya.
Öküz ineğe yal ye demiş. İnek niye diye sormuş. Öküz seni çifte koşacaklar demiş. İnek; kimi koşacaklar belli oluyor demiş.
გაგორვებული ქვა იონსულ (ხავვს) ვერ დეიკავებს
Gagorvebuli kva yonsul ver deykavebs.
Yuvarlanmış taş yosun tutmaz. (Bütünden ayrılan)
შვიდი გელი ერთ ცხვარს ესხრიკებოდა. ტურას იმას უკიდენობდა (აკრტინებდა, უჭიდინებდა)
Şvidi geli ert tshvars eshrikeboda, turas imas ukidenobda. (ukrtinebda, ucitinebda.)
Yedi kurt bir koyunu kovalıyormuş. Çakal da bana ne düşer diye bakıyormuş.
ნამეტარი საქონელი თვალ არ მოგხთრის
Nametari sakoneli tval ar moghtris.
Fazla mal göz çıkarmaz.
შენ სხვას უთითიებ, სხვა შენ თავ უთითიებს
Şen shvas utityep, shva şen tav utityeps.
Sen eli işaret edersin , el de seni gösteriyor.
ენ კაი ათი შვილი ერთ გონჯი (ბეთი) კაც იერ ვერ დეიკავებს
En kay ati şvili, ert gonci (beti) kats yer ver deykavebs.
En iyi on evlat, bir kötü kocanın yerini tutamaz.
ძველი პრეწვას არ დალევს, ბერის კნესვას არ დალევს
Dzveli pretzvas ar dalevs, beris knesvas ar dalevs.
Eskinin yırtılması bitmez, ihtiyar inlemeyi bitirmez.
თაფლ დამკავებული თით გეილოკავს
Tapl damkavebuli tit geylokavs.
Bal tutan parmağını yalar.
ბერი კაცი ბაღანასავენ იქნება
Beri katsi bağanasaven ikneba.
Yaşlı adam çocuk gibi olur.
ყველა მის ბაღნისკენ დადგება
Kvela mis bağnisken dadgeba.
Herkes kendi çocuğundan yanadır.
მამალი მოკტება თვალი ჩოფლუხში დურჩება
Mamali mokteba tvali çopluhşi durçeba.
Horoz ölür, gözü çöplükte kalır.
ქათამი რაცხას მეიჩხიკავს, იმა მოკეკავს
Katamı rastshas meyçhikavs, (meyçhrikavs) ima mokekavs.
Tavuk neyi eşelerse, onu didikler.
გონჯი (ბეთი) ენა მწაში გველ მოკლავს
Gonci (beti) ena mtzaşi gvel moklavs.
Kötü dil topraktaki yılanı öldürür.
ტყიდან მოსული. შინავს აძებს
Tkidan mosuli, şinavs adzeps.
Dağdan gelmiş, evdekini kovuyor.
შიერი ქათამს თვალი ნალიაში იქნება
Şyeri katams tvali nalyaşi ikneba.
Aç tavuğun gözü ambarda olur.
დაჟდომილ იერზე ლაპარიკი ფუშ არ გაძღესბს
Dajdomil yerze lapariki puş ar gadzğebs.
Oturduğun yerde konuşmak karın doyurmaz.
დუსველებლაი თევზი არ დეიკავება
Dusveleblay tevzi ar deykaveba.
Islanmandan balık tutulmaz.
ღმერთი ერთ კარ მიგიძრის, ერთ (სხვა) კარ გიგიღებს
Ğmerti ert kar migidzravs, ert (shva) kars gigiğebs.
Allah bir kapıyı kapatır, birini açar.
ტირილას საქონელიდან რამე არ იქნება
Trilas sakonelidan rame ar ikneba.
Ağlayanın malından bir şey olmaz. (Hayır gelmez)
ცხენიდან ჩამოვდა ვირზე შეჟდა
Tshenidan çamovda virze şejda.
Attan indi eşeğe bindi.
პირ აფჩენილს საქონელ თვალ გახილებული შეჭამს
Pir apçenils sakonel, tval gahilebuli şecams.
Ağzı açık olanın malını, gözü açık olan yer.
ცხენის სიკტილი ჭვავიდან იყოს
Tshenis siktili cvavidan ikos.
Atın ölümü arpadan olsun.
საღამოს საქმეს დილის საქმე ჯოფს
Sağamos sakmes dilis sakme cops.
Akşamki işten sabahki iş daha hayırlıdır.
ღვარი წევა ლილა დარჩება
Ğvari tzeva lila darçeba.
Sel gider kum kalır.
სიტყვა დიდისა წყალი პაწაისა
Sitkva didisa tzkali patzaysa.
Söz büyüğün su küçüğündür.
სხვის ხელით გველი დეიკავო ისის ბრალიია
Shvis helit gveli deykavo, isis braliya.
El eliyle de olsa yılan tutsan o ele de yazıktır.
ჩაცმით დაბურვით ქალობა არ იქნება
Çatsmit daburvit kaloba ar ikneba
Giyim kuşamla karılık olmaz
კბენილი გველი ენას არ დანახიებს
Kbenili gveli enas ar danahyebs.
Sokacak yılan dilini göstermez.
ძღენერის შიან ბულკას (ხაპიგულსას) ეკიტრება
Dzğeneris şyan bulkas (hapigulsas) ekintreba.
Pisliğin içinde çekirdekle (kabak çekirdeğiyle) kavga ediyor.
ცივო გეწურე (თბილი) თბილზე მიეწურე
Tsivo getzure (tbili) tbilze miyetzure
Soğuksa uzaklaş, sıcaksa yaklaş.
შეშლილი ორდეკი ტრაკით წყალში შევა
Şeşlili ordeki trakit tzkalşi şeva.
Şaşmış ördek kıçıyla suya dalar.
ფთხმელას ღიორი (კვარჩხალი) გერს ოზი არ იქნება
Pthmelas ğyori (kvarçhali), gers ozi ar ikneba.
Kızılağacın közü, üveyin özü olmaz.
ფთხმელას ღიორო, მალე დალენდება
Pthmalas ğyoro, male dalendeba
Kızılağacın közü çabuk söner
გველს რომ ძავი ატკივდება ჭლიკებზე შამოგიხვევა
Gvels rom tavi atkivdeba clikebze şamogihveva.
Başı ağrıyan yılan, insanın ayağına dolaşır.
შავი მურგვი (კტომა) სუნყველას კუჩხეში მიგორდება
Şavi murgvi (ktoma) sunkvelas kuçheşi migordeba
Siyah yumak (ölüm) herkesin evinin önüne yuvarlanır. (Ölüm her eve uğrar)
ვარდ ეკალი ექნება
Vard ekali ekneba
Gülün dikeni olur.
ქვა ქვაზე რომ ვადებდი კაი ვიყავ, რომ დავბერდი ვინმეს არ უნდა ჩემი თავი.
Kva kvaze rom vadebdi kay vikav, rom davberdi vinmes ar unda çemi tavi
Taş taş üstüne koyarken iyisindir, yaşlanınca kimse istemez seni.
მომკტარი ძაღლი,გელიდან არ შეშინება
Momktar dzağl gelidan ar şeşineba
Ölmüş olan köpek, kurttan korkmaz.
დოდოფალი შუშლელი სახლი იქნება, კტარის გამუსლელი სახლი არ იქნება
Dodopali şusleli sahli ikneba, katris gamusleli sahli ar ikneba.
Gelin girmeyen ev olur, ölünün çıkmadığı ev olmaz.
წისქვილი ღვარს წუღიია, ტინკილტაშაღს ეძებენ
Tziskvili ğvars tzuğiya, tinkiltaşağs edzeben
Değirmeni sel götürmüş mili (değirmen taşına ayar veren alet) arıyorlar.
ინსანი ხარის ქაში რომ შეხვიდე კიდე გნახვენ
İnsani haris kaşi rom şehvides, kide nahven
İnsanı öküzün boynuzuna girse yine bulurlar
სხვის კტარი, სხვისთინ ძინარიია (სხვის კტარი, სხვას ძინარე ეგონება)
Shvis ktari, shvistin dzinariya (shvis ktari, shvas dzinare egoneba)
Başkasının ölüsü, başkasına uykudur. (Başkasının ölüsünü, başkası uyuyor zanneder)
ცაიელი ნალიაზე (ნალიაში) თაგვი არ ევა
Tsayeli nalyaze (nalyaşi) tagvi ar eva.
Boş ambara fare çıkmaz.
იაზმი ყურში გამეიკოჭე
Yazmi kurşi gameykoce
Kesende devamlı paran olsun (Tam Türkçeye tercüme edemediğim bu atasözünü açıklamak gereği duydum, eskiden yaşlı kadınların kendi diktikleri küçük para keseleri olurdu. Bunu boyunlarına asar, yada koltuk altlarında uygun bir yere iç çamaşarlarından bağlar ve orada para saklarlardı. Bu sözden de anlatılmak istenen, o kesede devamlı paran olmalıki, vakti gelince lazım olur.)
კაცი კაი იყოს ხის ჯირში ვიყო
Katsi kay ikos his cirşi viko
Adam iyi olsun ağaç dibinde olayım
ძროხამ ძროხა დაბუჩქნა, საბალახოში გადაგდებს
Dzroham dzroha dabuçkna, sabalahoşi gadagdebs
İnek ineği tekmeledi, ot yığınının içine atar.
კაც მუკითხიან, დევე დეინახე?, არა ვო უთხრობია. იქეთამ გვალი დევნახე ვო უთქმიია. იმ კაცის ერთათ საღმომდინ გვალი ეძებეს მეგრემ, იქეთამ მე არ დევნახე ვო ვუთხარ გადავჩი ვო უთხრობია …
Kats mukithyan, deve deynahe?, ara vo uthrobya. İketam gvali devnahe vo utkmiya. İm katsis ertat sağmomdin gvali edzebes megrem, iketam me ar devnahe vo vuthar, gadavçi vo uthrobya…
Adama sormuşlar: Deveyi gördün mü? yok demiş. Öbürü ayak izini gördüm demiş. O adamla akşama kadar ayak izi aramışlar. Öbürü ben görmedim dedim kurtuldum demiş.
ჭაკვა ხელით ანჯა ტრაკი დეიბანვის
Cakva helit anca traki deybanvis
Sol el ile sadece k.ç yıkanır.
წისქვილში მივდოდი, ფხარის ჭვირთი მომეცით მეთქი ვთქვი, ვირის ჭვირთი მომცენ
Tziskvilşi mivdodi, pharis cvirti mometsit metki vtkvi, viris cvirti pharze momtsen
Değirmene gidiyordum, omuz yükü verin dedim, eşek yükü verdiler omzuma.
ფხარის ჭვირთი არა, ვირის ჭვირთპი მომცენ
Pharis cvirti ara, viris cvirti momtsen
Omuz yükü değil, eşek yükü verdiler.
დედაშენი რომ მოკტება მამშენი გიავრი იქნება
Dedaşeni rom mokteba, mamaşeni gyavri ikneba
Annen ki ölür, baban gyavur olur.
ცოცხსას ჩააცვი, დააბურე იგზე მიაყუდე-აყუდე ლამაზი იქნება. ახლანდელი ქალების იცმენ, იბურვენ ქალი ვხთებით ვო გონიან, ახალი ქალები ცოცხსავენ ჩააცვი, დააბურე არუნიე სხვა რამე არ იციან.
Tsotshsas çaatsvi, daabure igze miyakude-akude lamazi ikneba. Ahlandeli kalebis itsmen, iburven kali vhtebit vo gonyan, ahali kalebi tsotshsaven çaatsvi daabure arunye shva rame ar itsyan.
Süpergeyi de giydir, ört oraya dik, güzel olur. Şimdiki zamanın kadınları giyiniyorlar, örtünüyorlar kadın oluyoruz zannediyorlar, yeni kadınları süpürge gibi giyindir, ört gezdir başka bir şey bilmiyorlar.
ტავშანს ბარტყი ეყოლა მეგრემ. უთხრობია ქი; სააააამ დღეს მი მოგაწვო, სამ თვეს მი ვო მუკითხია, ბარტყმას სააააამ დღეს რომ გუწიწა დედამისმა მეგრემ ბევრი ეგონა სამი დღე, საააამ დღეს მომაწვე უთხრობია.
Tavşans bartki ekola megrem. Uthrobyaki; saaaaam dğes mi mogatzvo, sam tves mi vo mukuthiya, bartkmas saaaaaaaam dğes rom gutziza dedamisma megrem bevri egona sami dğe, saaaaaam dğeeess momatzvi uthrobiya.
Tavşanın yuvrusu doğmuş. Demiş ki, üüüüüüç gün mü emzireyim, üç ay mı emzireyim diye sormuş. Yavru da üüüüç gün diye annesi uzatınca uzun bir zaman zannetmiş üç günü, üüüüüç gün emzir demiş.
დედამისი რაცხაფრაით გეიარს გოგოს ისე გეიარს
Dedamisi ratshaprayt geyars gogos ise geyars
Annesi nasıl gezerse kızı da öyle gezer
ძაღლ დე დალევია ჯამე კარ მუფსმია
Dzağl dğe dalevya came kar mupsmiya
Köpeğin günü bitmiş camı kapısına işemiş
ათი ბაღანა ერთ ნენეს და ბაბს ვერ შეხედავს, ერთ ბაბაი და ნენეი ათ ბაღანას შეხედავს
Ati bağana ert nenes da babas ver şehedavs, ert babay da neney at bağanas şehedavs
On çocuk bir anne ve babaya bakamaz Bir baba ve ana on çocuğa bakar
ვირიდან გადავარდნილი მოკტება
Viridan gadavardnili mokteba
Eşekten düşen ölür
გველი გაგძელებულა წევს მეგრემ, ჭაყელიას იმას მეს დევემგზავები ვო უთქმია, ჭაყელიაის გუგძელებია მისი თავი წელი მოეყდენია
Gveli gagdzelebula tzevs megrem, cakelyas imas mes devemgzavebi vo utkmiya, cakelyays gugdzelebya misi tavi tzeli motzkvedya
Yılan uzanmış yatıyormuş, solucan ona bende benzerim demiş, solucanda uzatmış kendini beli kopmuş
ჭაყელიას მისი თავი გველზე დაზომობიხან წელი მოწყდენია
Cakelyas misi tavi gvelze dazomobihan tzeli motzkdenya
Solucan kendini yılana ölçünürken beli kopmuş
ჭაყელიას გველზე დაჯენგებიხან-დაჯენგებია, წელი მუწყვედია-მოწყდენია
Cakelya-s gvelze dacengebihan-dacengebya, tzeli mutzkvedya-motzkdenya
Solucan yılana benzerken-benzemiş belini koparmış-kopmuş
ბევრი ცხვარი ბევრ კრავ იშოვს
Bevri tshvari bevr krav işovs
Çok koyun çok kuzu doğurur.
ტურასთიმ მუკითხიან ქათმი ხორც ჭამ? გემეცინა ვი უთქმია
Turastim mukithiyan katmi horts cam ? Gemetsina vo utkmiya.
Çakal için sormuşlar tavuk eti yer misin diye. Güldüm demiş.
გველს სლაკვი დუტყვილებია; ცა იქცევა თვალები დავქოროთ ვო, სლაკვს თვალები გამუთხრია, გველს არ გამუთხრია. გველს სლაკვი დუტყვილებია, სლაკვს თვალები დაქორებულა
Gvels slakvi dutkvilebya; tsa iktseva tvalebi davkorot vo, slakvs tvalebi gamuthriya, gvels ar gamuthriya. Gvels slakvi dutkvilebya, slavs tvalebi dakorebula.
Yılan kör yılanı kandırmış, gök yıkılıyor gözlerimiz kör edelim demiş. Kör yılan gözlerini oymuş, yılan oymamış. Yılan, kör yılana kandırmış, kör yılanın gözleri kör olmuş.
ხირსი თაფლიდან გემიელია (კარკია)
Hirsi taplidan gemyeliya (karkiya)
Hırs (azim) baldan tatlıdır (iyiyidir)
ხეს (ქუთუღ) გახეთქვისთინ პასალი ჭირია
Hes (kutuğ) gahetkvistin pasali ciriya
Ağacı (kütüğü) yarmak için çivi lazım (Kütük serttir, sadece baltanın yardımı ile yarılamaz, baltanın yaraladığı yerlere küçük demir veya ağaçtan çivi (pasali) geçirilerek, odunun yarılmasında çividen istifade edilir.)
ხეს გახეთქვისთინ პასალ გაკეთებენ. თუ არანდარადა ხეს ვერ გახეთქავ
Hes gahetkvastin pasal gaketeben. Tu arandarada hes ver gahetkav.
Odunu yarmak için küzük çive yaparlar. Yoksa odunu yaramazsın.
ფეხ თუ წორეთ არ დაადგამ, თვალ წორეთ ვერ გაახილავ
Peh tu tzoret ar daadgam, tval tzoret ver gaahilav
Ayağını eğer doğru basmazsan, gözünü doğru açamazsın
აფერუმზე ათ ბარდაღ წყალი არ ისმება
Aperumze at bardağ tzkali ar ismeba
Afferime! on bardak su içilmez
შიერი ძაღლი ცხვარს არ დაცავს
Şyeri dzağli tshvars ar datsavs
Aç köpek koyunu beklemez.
ჰაცხან წეხვალ იქავრი ქუდი დეიბურონა, დეიხურონა
Hatshan tzehval ikavri kudi deyburona, deyhurona
Nereye gidersen oranın şapkasını örteceksin.
გველი სიცხეში გაცურდება
Gveli sitsheşi gatsurdeba
Yılan sıcakda kayar, akar
თოვლის თეთრია (ლამაზია) ზედ ძაღლი ჯვამს (ფსამს)
Tovlis tetriya (lamaziya) zed dzağli cvams (psams)
Karda beyaz (güzel) üstüne köpek pisliyor (işiyor)
უმფოსმა დუძახოსნა, მილლეთმას ადგესნა
Umposma dudzahosna, milletmas adgesna
Lider çağıracak, halkda kalkacak (harekete geçecek)
ხე სავენ წორტ და იყო, გველსავენ ბრუდე და არნდა იყო
He saven tzoretda iko, gvelsaven brude arnda ikonda
Ağaç gibi doğru olacan, yılan gibi yamuk olmayacaksın.
ფჩხილი თუ გაქ თავ მეიფხანიებ (მეიფხანი)
Pçhili tu gak tav meyphanyeb (meyphani)
Tırnağın varsa başını kaşıyabilirsin